Балаларға арналған діни әңгімелер, ғибратнама

Ғалым жiгiттi бiр ұлық қонаққа шақырып, құрметтеп күтiп жiберiптi. Ертеңiне жiгiт өзiнiң ұстазына келiп өзiнiң кеше бiр үйде қонақ болғанын, үй иесiнiң белгiлi кiсi екенiн, қаншалықты құрмет көргенiн, бiрақ оның мұның ұстазы жайлы ғайбат сөздер айтқанын, оны естiгесiн жегенi желiм боп, қатты қапа болғанын айтады. Сонда ұстаз қалтасынан бiраз ақша алып, шәкiртiне берiп тұрып:

- Әлгi айтқан кiсiң асқан жомарт екен. Ол өзiнiң көп сауабын маған берiптi. Мен онша сауапты осы ақшаға сатып ала алмас едiм. Сен құрметтеп, осы ақшаны оған апарып бер де, менiң рахметiмдi айт. Сонан соң, сенiң өзiң оған бекер ренжiгенсiң.

Бiрде патшаға уәзiрi таңқала бiр жаңалықты жеткiзедi. Бiр өнерпаз жiгiт он қадамнан иненiң көзiне жiп лақтырып өткiзедi екен! Патша ол жiгiттi алдыртады. Лақтырғанын өз көзiмен көредi. Сонан соң жiгiттен: - Осы өнердi үйренуге қанша жылың кеттi? - деп сұрайды.

- Жиырма жылым кеттi,- деп масаттана жымиыпты жiгiт.

- Мынаған жиырма алтын берiңдер. Сонан соң жиырма дүре соғыңдар! - дептi патша нөкерлерiне. Патшадан тек қана қошемет дәметiп тұрған жiгiт:

- Жазығым не? - деп шоши, үрейлене сұрайды.

Ит көп қарызданады. Қанша тырысқанмен ол қарыздарынан құтылар жол таба алмай дал болады. Оны көрген Ешкi досы:

- Сен өтiрiк жынды бола қал. Ақшасын сұрағандарға меңiреу күй кешiп, мағынасыз әупiлдей бер. Сонан соң олар: мына бишара жынданып кеткен екен, деп сенен үмiт үзедi.

Сөйтiп қиыншылықтан құтыласың, - дейдi. Ит дәл солай iстейдi. Бәрi түңiлiп, күдер үзiп кетедi. Бiр күнi Ешкi келiп:

- Менiң ақылыммен қанша қарызыңнан құтылдың. Ендi менен алған ақшаңды қайтара сал, - дейдi. Ит болса оған мәнсiз, мағынасыз «әуп, әуп!» дептi.

Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) сахабаларымен бiрге отырғанда: - Қазiр осы жерге жәннаттық бiр адам келедi, - дейдi. Сахабалар таңдана бiр-бiрiне қарасып отырғанда бiр кiсi кiрiп келедi. Ертеңiне де, одан кейiнгi күнi де осы жағдай қайталанады. Пайғамбар (с.ғ.с.) тұрып кеткеннен кейiн Омарұлы Абдулла атты сахаба әлгi кiсiге жақын келiп:

- Мен әкеммен сөзге келiсiп қалып, үш күн қасына бармауға ант iшiп едiм. Сол үш күндi сенiң қасыңда өткiзсем бола ма? - деп сұрайды. Ана кiсi келiседi. Абдулла онымен бiрге үш түн бiр түнеп, оның түнде намазға тұрғанын көрмейдi. Жақсы сөзден басқа сөз айтқанын естiмейдi. Үш күн өткен соң оған былай дейдi:

Киiмi өрiм-өрiм бiр қайыршы ауыл кезiп жүрiп үнемi «Жақсылық қылсаң өзiңе, жамандық қылсаң өзiңе» деген сөздi қайталай беретiн көрiнедi. Бiр ауылда көрiнгенмен ұрса кетуге дайын көкбет, долы қатын тұрады екен. Сол әйел қайыршыға таба нанға у қосып бередi де: «Жақсылық болса да, жамандық болса да көрiп алдым, мә, сөзiң де, өзiң де құры!» деп мысқылдайды. Қайыршы кетедi.

Ауылдан шыға бере қайыршы алыс жолдан арып-ашып келе жатқан керуенге кездесе кетедi.

Керуенге iлесiп азып-тозған егде кiсi мен жас жiгiт қайыршыдан нан сұрайды. Қайыршы көкбет қатын берген нанды ұстатып жөнiне кете барады.